Ym mis Gorffennaf 1916 lladdwyd neu anafwyd oddeutu pedair mil o filwyr gwirfoddol y 38th (Welsh) Division yn yr ymdrech lwyddiannus i gipio coedwig Mametz oddi wrth fyddin broffesiynol yr Almaen. Dyma nofel bwerus a chignoeth sy'n dilyn hynt tri milwr - Huw, Cledwyn ac Ephraim - a'r llwybr troellog a'u cymerodd nhw o Gymru i ganol llanast maes y gad yn y frwydr waedlyd honno.
Sgript y ddrama Mametz gan Owen Sheers sy'n alargan i'r 4,000 o filwyr a laddwyd neu a glwyfwyd ym Mrwydr Coedwig Mametz ym mis Gorffennaf 1916, gyda chyfieithiad Cymraeg gan y Prifardd Ceri Wyn Jones. Mae'r testun yn adlewyrchu gweithiau llenyddol dau a oroesodd y drin, sef y bardd David Jones a'r nofelydd Llewelyn Wyn Griffith.